Nog weinig bekend over effecten onbewuste gedragsbeïnvloeding

pianoHoe voorkom je dat mensen in de trein praten in stiltecoupés? De NS keek of het afbeeldingen van boekenplanken op de wanden scheelde. En dat werkte. Een voorbeeld van onbewuste gedragsbeïnvloeding die ook elders binnen de verkeerssector steeds vaker wordt uitgeprobeerd.

Zo was er recent nog een experiment waarbij van een getekend hinkelpad op straat de gemiddelde snelheid van automobilisten met 3 km/uur wist te drukken. En ook pepermuntgeur in de auto bleek de snelheid te verlagen. En ook een experiment met een pianotrap naast de roltrap (het gebruik van gewone trap nam met 60 procent toe) trok de aandacht.

Het zijn voorbeelden van wat in de gedragspsychologie wordt aangeduid als ‘priming’. De SWOV onderzocht of dergelijke mechanismen breder zijn in te zetten om verkeersgedrag te beïnvloeden, maar in de praktijk valt dat nogal tegen. De titel van het onderzoek zegt het al een beetje: ‘Een duwtje in de goede richting: verkeersveilig gedrag’. Want zelden of nooit worden blijvende effecten gemeten van een dergelijke aanpak.  Misschien zijn die er ook niet, maar in ieder geval is er nauwelijks overtuigend wetenschappelijk onderzoek over te vinden, aldus de SWOV.

Daarom besloot men zelf tot een wetenschappelijk uit te voeren waarbij werd nagegaan of basisschoolleerlingen door middel van priming ertoe bewogen kunnen worden om uit zichzelf een fietshelm op te zetten.

De priming werd tot stand gebracht door de kinderen een woordzoeker te laten oplossen waarin woorden waren opgenomen die een associatie hadden met de fietshelm. Een controlegroep loste ook een woordzoeker op, maar met neutrale woorden. Echter, de geprimede kinderen bleken niet significant vaker spontaan een fietshelm op te zetten dan de niet-geprimede kinderen. Een effect van de prime kon in dit geval dus niet worden aangetoond, aldus de SWOV.

Gezien de beperkte onderbouwing van de priming-resultaten vraagt de SWOV zich af of priming, als het al bestaat, wel robuust genoeg is om als praktisch middel gebruikt te kunnen worden voor gedragsverandering.

‘Enkele studies leken wel effect te laten zien, maar de generaliseerbaarheid naar tijd en plaats blijft een issue. Eigenlijk kan geconcludeerd worden dat duurzame gedragsverandering onder invloed alleen zou kunnen werken als de prime continu aanwezig is, net zo lang tot het gedrag een gewoonte is geworden.’

De conclusie ten aanzien van de effecten van priming gelden tot op zekere hoogte ook voor andere gedragspsychologische methoden, zoals bijvoorbeeld framing of gebruik maken van sociale normen.

Ze zouden wellicht kunnen worden toegepast binnen de verkeerwereld, maar de resultaten tot nu toe zijn zeker voor de langere termijn nog niet hard gemaakt. Of het ‘werkt’ alleen als aan een groot aantal voorwaarden wordt voldaan.

Onderwerpen:

Auteur: Redactie

Reageren op dit artikel is niet mogelijk.

Nog weinig bekend over effecten onbewuste gedragsbeïnvloeding - VerkeersNet

Nog weinig bekend over effecten onbewuste gedragsbeïnvloeding

pianoHoe voorkom je dat mensen in de trein praten in stiltecoupés? De NS keek of het afbeeldingen van boekenplanken op de wanden scheelde. En dat werkte. Een voorbeeld van onbewuste gedragsbeïnvloeding die ook elders binnen de verkeerssector steeds vaker wordt uitgeprobeerd.

Zo was er recent nog een experiment waarbij van een getekend hinkelpad op straat de gemiddelde snelheid van automobilisten met 3 km/uur wist te drukken. En ook pepermuntgeur in de auto bleek de snelheid te verlagen. En ook een experiment met een pianotrap naast de roltrap (het gebruik van gewone trap nam met 60 procent toe) trok de aandacht.

Het zijn voorbeelden van wat in de gedragspsychologie wordt aangeduid als ‘priming’. De SWOV onderzocht of dergelijke mechanismen breder zijn in te zetten om verkeersgedrag te beïnvloeden, maar in de praktijk valt dat nogal tegen. De titel van het onderzoek zegt het al een beetje: ‘Een duwtje in de goede richting: verkeersveilig gedrag’. Want zelden of nooit worden blijvende effecten gemeten van een dergelijke aanpak.  Misschien zijn die er ook niet, maar in ieder geval is er nauwelijks overtuigend wetenschappelijk onderzoek over te vinden, aldus de SWOV.

Daarom besloot men zelf tot een wetenschappelijk uit te voeren waarbij werd nagegaan of basisschoolleerlingen door middel van priming ertoe bewogen kunnen worden om uit zichzelf een fietshelm op te zetten.

De priming werd tot stand gebracht door de kinderen een woordzoeker te laten oplossen waarin woorden waren opgenomen die een associatie hadden met de fietshelm. Een controlegroep loste ook een woordzoeker op, maar met neutrale woorden. Echter, de geprimede kinderen bleken niet significant vaker spontaan een fietshelm op te zetten dan de niet-geprimede kinderen. Een effect van de prime kon in dit geval dus niet worden aangetoond, aldus de SWOV.

Gezien de beperkte onderbouwing van de priming-resultaten vraagt de SWOV zich af of priming, als het al bestaat, wel robuust genoeg is om als praktisch middel gebruikt te kunnen worden voor gedragsverandering.

‘Enkele studies leken wel effect te laten zien, maar de generaliseerbaarheid naar tijd en plaats blijft een issue. Eigenlijk kan geconcludeerd worden dat duurzame gedragsverandering onder invloed alleen zou kunnen werken als de prime continu aanwezig is, net zo lang tot het gedrag een gewoonte is geworden.’

De conclusie ten aanzien van de effecten van priming gelden tot op zekere hoogte ook voor andere gedragspsychologische methoden, zoals bijvoorbeeld framing of gebruik maken van sociale normen.

Ze zouden wellicht kunnen worden toegepast binnen de verkeerwereld, maar de resultaten tot nu toe zijn zeker voor de langere termijn nog niet hard gemaakt. Of het ‘werkt’ alleen als aan een groot aantal voorwaarden wordt voldaan.

Onderwerpen:

Auteur: Redactie

Reageren op dit artikel is niet mogelijk.