Deelnemers aan het gedragsprogramma Low Car Diet (LCD) maken blijvend 35 procent minder autokilometers aan woon-werkverkeer. Dat blijkt uit een analyse van twee edities door het Centraal Planbureau (CPB) in opdracht van Stichting de Reisbeweging, organisator van de LCD en de NS, dat het programma een warm hart toedraagt. Volgens de onderzoekers was de spreiding van het aantal kilometers in het zakelijke verkeer te groot om een betrouwbare uitspraak te kunnen doen.

LCD is een jaarlijkse mobiliteitswedstrijd waarin deelnemers een maand lang zo duurzaam mogelijk proberen te reizen. Editie 2018 is deze week begonnen.

De resultaten van LCD breder trekken is lastig, benadrukt het CPB. Dat komt onder andere omdat het programma er op gericht is om een maximaal effect te bereiken voor de mensen die meedoen. Daardoor is het onmogelijk om betrouwbaar de effectiviteit vast te stellen voor de gemiddelde Nederlander, zo staat in het onderzoek.

Experimenten

Meespeelt ook dat het programma een ‘drievoudige zelfselectie’ vertoont, schrijven de onderzoekers. Daarmee bedoelen ze dat bedrijven niet willekeurig zijn geselecteerd en dat werknemers binnen deelnemende bedrijven zich zelf kunnen aanmelden. Verder valt volgens hen niet uit te sluiten dat vooral de werknemers met een grote afname in autogebruik de enquêtes na afloop ingevuld hebben.

Om effect van programma’s als LCD op grote schaal in kaart te brengen, zijn (meer) wetenschappelijke experimenten nodig, schrijft het CPB. In het rapport staan verschillende aanbevelingen hiervoor. Bijvoorbeeld het willekeurig selecteren van deelnemende bedrijven en werknemers binnen deze bedrijven. Vraagstelling verbeteren waardoor deelnemers minder ruimte hebben voor interpretatie, wordt ook genoemd.

Positief

Desalniettemin is de toon over programma’s als LCD positief in het rapport. Ze zijn op zich een kansrijke methode om werkgerelateerd autogebruik te verminderen, schrijven de onderzoekers. Ze achten het mogelijk dat goed vormgegeven acties het autogebruik een aantal procentpunten kan verminderen. Dat lijkt weinig, erkennen ze, maar ze benadrukken dat gedragsinterventies relatief goedkoop zijn.

Er zijn namelijk geen financiële prikkels of dwangmaatregelen nodig. Deelnemers aan deze programma’s kunnen uiteindelijk zelf vrijwillig hun gedrag aanpassen en zullen vanuit hun optiek het beste vervoermiddel kiezen. De maatschappelijke baten van de programma’s (milieuverontreiniging, congestie, minder ongelukken) kunnen dus opwegen tegen de beperkte kosten. Het potentieel van deze baten is niet gering, staat in het rapport: zo kan 1 procent minder werkgerelateerd autogebruik leiden tot zo’n 3 procent minder congestie.