Fietsers waarvan de tweewieler vanwege foutparkeren in het fietsendepot beland is, krijgen een berichtje op hun telefoon. Dat is het idee achter een pilot die CROW, Swapfiets en de gemeente Utrecht hebben opgezet. Het idee is veelbelovend: het is volledig anoniem, fietsers vinden hun fietsen sneller terug en doen minder snel aangifte, verzekeraars hoeven minder uit te keren en depots zitten minder lang met fietsen.

Fietsen die hinderlijk midden op het voetpad staan, de winkelstraat ontsieren of zelfs tegen een ‘verboden fietsen te parkeren-bord’ hangen. Het is veel gemeentes een doorn in het oog. De reactie: eens in de zoveel tijd vindt een grote schoonmaak plaats en verdwijnen grote aantallen fietsen in het gemeentelijke fietsdepot. De fietseigenaar, vaak ‘even’ voor een afspraak of boodschapje in de stad, schrikt vervolgens flink als blijkt dat zijn of haar rijwiel nergens meer te bekennen is. Is de fiets gestolen? Stond ‘ie niet toch ergens anders geparkeerd?

Niet altijd gestolen

“Fietsers kunnen anoniem gebruik maken van de openbare ruimte en dat is een groot goed, maar er zitten ook nadelen aan”, vertelt Otto van Boggelen, programmamanager bij CROW-Fietsberaad. “Als een fiets weg is, is hij vaak moeilijk te identificeren omdat mensen hun framenummer niet kennen. Handhaving is moeilijk en duur. En verzekeraars keren vaak onterecht uit omdat een verdwenen fiets niet altijd gestolen is.”

Het zogenoemde Dynamisch Anoniem Fietsregister (DAF) kan uitkomst bieden, zegt hij. CROW, Swapfiets en de gemeente Utrecht zijn er net een pilot mee begonnen. Samen met Joeri de Graaf, project manager serviceoptimalisatie bij Swapfiets, vertelt hij erover op het Fietsparkeercongres 2019, op het hoofdkantoor van de NS in Utrecht.

Privacy proof

Hoe werkt het? “Als een fiets het depot binnenkomt, scant een medewerker hem, legt Van Boggelen uit. “Vervolgens wordt er automatisch een link gelegd met het DAF en wordt duidelijk of de fiets voorkomt in een klantenbestand. In dit geval dat van Swapfiets. Zij krijgen een melding en sturen hun klant vervolgens een berichtje dat zijn of haar fiets op het depot beland is. Dit is privacy proof. Identificatie gebeurt met behulp van het framenummer van de fiets. De handhaver weet niet van wie de fiets is, dat weet alleen Swapfiets.”

Tekst gaat verder onder de foto

Zo’n klantenbestand werkt het handigst, is zijn ervaring. “Er is ooit wel eens gepleit voor een fietseigendomsregister. Maar dat in stand houden kost heel veel geld. En er is veel risico op fouten. Zo’n klantenbestand blijft uit zichzelf actueel. Een fietsenverzekeraar bijvoorbeeld verwijdert iedereen die niet meer betaalt van de lijst.”

Hoog in het vaandel

Zijn voorbeeld maakt gelijk duidelijk dat er kansen liggen voor uitbreiding van de pilot. Andere klantenbestanden kunnen ontsloten worden. Bijvoorbeeld die van grote fietsenverzekeraars. Nog een uitbreidingsmogelijkheid: andere fietsendepots kunnen aansluiten. Volgens Van Boggelen is Amsterdam waarschijnlijk de eerstvolgende gemeente die meedoet. De meeste fietsendepots werken met dezelfde software, dus uitbreiding moet volgens hem geen probleem opleveren.

Swapfiets heeft er veel belang bij om mee te doen, vertelt De Graaf. Hij legt uit dat het bedrijf service verlenen heel erg hoog in het vaandel heeft staan. Mensen hoeven zich geen zorgen te maken als hun band plat staat – Swapfiets komt hem gelijk maken. Op eenzelfde manier hoeven mensen hoeven mensen niet te stressen als hun fiets ‘kwijt’ is.

Overal weer anders

Maar dat voor elkaar krijgen is vandaag de dag nog niet zo makkelijk. “In de huidige situatie bellen mensen onze helpdesk als ze hun fiets niet meer kunnen vinden”, zegt De Graaf. “Onze medewerkers zeggen dan: ‘We zoeken het voor je uit’. Vervolgens nemen we contact op met het lokale depot. In iedere gemeente werkt het weer anders. In Amsterdam krijgen we iedere week een lijst met framenummers. Maar in Leiden krijgen we niks en moeten we periodiek langskomen.”

Werken met het DAF biedt dan ook veel voordelen, verwacht De Graaf. “De klant weet meteen waar hij aan toe is. Bovendien weten wij ook gelijk waar onze fiets staat. Het voorkomt onnodige aangiftes. En het zorgt er ook voor dat een fiets minder lang bij het depot blijft staan. Een gemeente heeft dus minder capaciteit nodig.”