Het reistijdverlies op het hoofdwegennet is in de periode 2000-2007 met ruim 50% toegenomen. Belangrijke oorzaken hiervan zijn de bevolkingstoename, de toename van banen en autobezit. Ook de invoering van het Belastingplan 2004 en snelheidsbeperkingen gecombineerd met trajectcontroles heeft aan de toename van reistijdverlies bijgedragen.
Dit zegt onderzoekinstituut KIM. Zonder de aanleg van nieuwe wegen, extra stroken en verkeersmanagement zou het reistijdverlies 13% hoger geweest zijn. De toename van het reistijdverlies is hoger dan tevoren in het verkeersbeleid verwacht werd. Dit komt voor de ene helft omdat veel maatregelen uitgesteld zijn of dat er van afgezien is. Voor de andere helft komt dit doordat andere factoren meer reistijdverlies veroorzaakt hebben dan tevoren verwacht, zo heeft KIM berekend.
Het reistijdverlies in files en door vertraagde afwikkeling op het hoofdwegennet is in de periode 2000-2007 met 53 procent toegenomen. Het reistijdverlies is vooral gestegen tijdens en rond de spitsuren. Veranderingen in bevolkingsaantal van gemeenten hebben geleid tot meer verkeer en daardoor tot 14 procent meer reistijdverlies. Veranderingen in aantal banen en autobezit hebben geleid tot 17 procent en 16 procent meer reistijdverlies. Door de stijging van de brandstofprijs is het reistijdverlies met 5 procent afgenomen. De ontwikkeling van de weersomstandigheden, ongevallen en wegwerkzaamheden hebben bij elkaar tot 2 procent meer reistijdverlies geleid. Dit komt vooral door wegwerkzaamheden in de periode 2000- 2003.

Het Belastingplan 2004 blijkt mede een oorzaak van de toename van reistijdverlies. Door dit plan is de belasting verlaagd op de vergoeding van woon-werkverkeer, vooral door het afschaffen van de vergoedingslimiet van dertig kilometer. Na invoering is het autogebruik door forensen vooral op afstanden boven dertig kilometer sterk gestegen. Het effect op de toename van reistijdverlies in de periode 2000-2007 wordt op basis van modelberekeningen geraamd op 3 procent. Dit loopt in de komende jaren op tot 9 procent). Helemaal nieuw is die constatering overigens niet. Al in 2004 voorspelden AVV, MNP en CPB in een gezamenlijke studie dat de fiscale maatregelen zouden leiden tot meer verkeer per auto en tot een stijging van files in de ochtendspits met 9 procent.

De invoering van snelheidsbeperkingen tot 80 km/uur samen met trajectcontroles ter verbetering van de luchtkwaliteit hebben geleid tot 6 procent meer reistijdverlies in 2007 ten opzichte van 2000. De wisselingen in toegestane snelheden en de handhaving daarvan op zeer drukke wegen beïnvloedden de doorstroming van het verkeer. Dit geldt niet alleen voor het verkeer op wegvakken waar de maatregel vankracht is, maar ook voor het achteropkomend verkeer. Openstelling van nieuwe wegen leidde tot een reductie van 2 procent.
Spits- en plusstroken en wegverbredingen zorgden voor een afname van 8 procent. Verkeersmanagement (vooral route-informatie) gaf een reductie van 3 procent. Zonder deze maatregelen ter uitbreiding va et wegennet en benutting daarvan zou het reistijdverlies van 2000 tot
2007 met 66 procent gestegen zijn. Door de gerealiseerde maatregelen s de groei beperkt tot 53 procent.
Volgens de beleidsnota’s ‘Samenwerken aan Bereikbaarheid’ in 1996 en Benutting 2002′ zou het reistijdverlies in files in de periode 2000-2006 zonder beleid met 41 procent toenemen. Door de aanleg van spits- en pusstroken, wegverbredingen en nieuwe wegen zou dit kunnen
worden teruggebracht tot een toename van 18 procent. Achteraf bleek het reistijdverlies in files tussen 2000 en 2006 met 43 procent te zijn toegenomen.
Het reistijdverlies bleek in 2006 21 procent hoger dtan evoren verwacht werd. De oorzaak van dit verschil is voor de ene helft (11%) dat een groot deel van het voorgenomen beleid in die periode niet uitgevoerd is (bijv. verbreding A2 Holendrecht – Oudenrijn) of dat van afgezien is (bijv. spitsstrook A1 Barneveld richting Hoevelaken).
De andere helft van het verschil (10%) komt doordat andere factoren meer reistijdverlies veroorzaakt hebben dan tevoren verwacht werd: meer economische activiteiten, het Belastingplan 2004 en de
snelheidsbeperkingen met trajectcontroles. De aanleg van spits- en lusstroken, wegverbredingen en nieuwe wegen bleek even effectief als tevoren verwacht, aldus het KIM.