‘MaaS-projecten hebben een onafhankelijke verbinder nodig’

toekomst mobiliteit bron-ministerie IenW

Samenwerking bij MaaS-projecten komt vaak niet goed van de grond, omdat partijen van nature vanuit hun eigen belang opereren, ziet zelfstandig adviseur Robert Scheerder. Maar om een MaaS-systeem echt goed te laten werken, moeten alle betrokken partijen volgens hem juist goed samenwerken. Hij pleit voor een onafhankelijke verbinder.

Overal komt adviseur Robert Scheerder het tegen: bij samenwerkingsverbanden in en tussen organisaties kijkt niemand naar het grote geheel. “Iedereen kijkt vanuit zijn organisatie, vanuit zijn of haar cultuur, manier van werken en aanpak van vraagstukken.”

Relatie

Logisch, zegt hij: partijen zijn van nature geneigd om vanuit hun eigen belang te opereren. Maar het werkt niet, benadrukt hij. Want als ze al tot een gezamenlijke ambitie komen, dan levert zo’n samenwerking negen van de tien keer niet de gewenste resultaten op – en dat komt vooral doordat partijen focussen op de inhoud en niet op de relatie.

Hij heeft een voorbeeld. “Als mijn buurman en ik een nieuwe schutting moeten plaatsen tussen onze tuinen in, en we willen allebei iets anders, dan komen we er niet uit.”  Dit voorbeeld is heel simpel, erkent Scheerder. Samenwerkingsverbanden in en of tussen organisaties zijn complexer, maar er zijn volgens hem zeker gelijkenissen.

Succes

Je in de ander verplaatsen, dat is de crux zegt Scheerder. “Je moet willen snappen hoe de ander er in staat, dan staat de ander ook voor jou open en kun je de samenwerking tot een succes brengen.” Dat laat het schutting-voorbeeld mooi zien volgens hem. “Ga je de dialoog aan, bouw je vertrouwen op, dan kun je zeggen wat je wel en niet wilt en dan blijken de belangen vaak niet zo tegengesteld.”

Die dynamiek is nodig om iets van de grond te krijgen

Zo simpel ligt het niet altijd, erkent Scheerder. Maar het is wel de dynamiek die nodig is om iets van de grond te krijgen, zegt hij. En hij speelt daar graag een rol in als onafhankelijk verbinder – waarover later meer.

Stranden

MaaS-systemen zijn bij uitstek processen waarbij goed samenwerkt moet worden, zegt Scheerder. Maar het zijn volgens hem ook projecten waar zoveel partijen met zoveel verschillende belangen bij betrokken zijn, dat de kans groot is dat ze stranden.

Dat betekent overigens niet dat MaaS niet van de grond kan komen, benadrukt Scheerder. “MaaS komt er linksom of rechtsom wel. Partijen als Google, Uber, General Motors zijn al druk bezig met deelsystemen en met zelfrijdende auto’s.”

Geen invloed

Nee, onderstreept hij, als partijen niet samenwerken, dan krijgen ze geen invloed op die ontwikkeling. “Als je het aan de grote partijen overlaat, dan is de vraag wat het oplevert voor de maatschappij. Halen we er dan wel uit wat er in zit? Op gebied van bereikbaarheid bijvoorbeeld, en duurzaamheid? En voor werkgevers? En voor vervoerders? Als we het maximale er uit willen halen voor Nederland, dan moeten we samenwerken. En ons niet goed organiseren vormt dan een struikelblok.”

Partijen hebben een onafhankelijke verbinder nodig zegt hij – en hij is zo iemand. Een onafhankelijke verbinder is, zo beschrijft hij, een katalysator zonder hiërarchie en zonder belang. Iemand die zorgt dat alle betrokken partijen gaan samenwerken vanuit een gedeeld eigenaarschap. Die zorgt dat dat gedeelde eigenaarschap omgezet wordt in executiekracht, zodat er iets tastbaars ontstaat dat uitgerold en getest kan worden.

Handig opereert

“Het is iemand die het spel kent, weet hoe alles loopt en hoe je handig opereert. Iemand die leiderschap toont en regie neemt.” Maar diegene moet niet de kartrekker zijn, benadrukt hij. De samenwerkende partijen moeten het project wel zelf dragen, zegt hij. “Ik vind het geen duurzame manier van samenwerken als ik daar van ’s ochtends vroeg tot ’s avonds laat zit. Dan hangt het project aan mij als procesmanager. Ik belichaam dan het hogere doel als het ware. Dat voelt dan als trekken aan een dood paard – ik heb het zelf meegemaakt. Zulke projecten sterven vaak een stille dood.”

Deelnemers moeten niet denken ‘ik móét aan de slag’, maar ‘ ik wíl aan de slag’

De deelnemers moeten zich eigenaar van het project voelen, zegt hij. “Dan is het niet: ik moet aan de slag, maar: ik wil aan de slag. En dan komt de groep wel in beweging.”

Goede gesprekken

Scheerder wijst op een MaaS-project waar hij onlangs bij betrokken was. “Ik zorg dan dat mensen bij elkaar komen en dat er goede gesprekken plaatsvinden. Dat mensen niet alleen maar zenden in de hoop dat de ander zegt: ‘goed idee!’. Maar dat ze elkaar bevragen en zo ontdekken waar kansen liggen.”

Zijn hulp werd gewaardeerd, vertelt Scheerder. “Een van de betrokken directeuren zei na afloop: ‘als we jou niet hadden gehad, hadden we er vijf maanden langer over gedaan. Of we waren verzand – in de dagelijkse sleur of omdat de gesprekken niet lekker liepen.’”

Noord/Zuidlijn

Scheerder heeft dan ook de nodige ervaring. Hij zit al ruim twintig jaar in de mobiliteitswereld en heeft zeker zestig grotere – en kleinere samenwerkingsverbanden helpen starten, uitbouwen of vlot trekken. Dit is erg leuk werk en het ligt in hem, ontdekte hij tijdens een van zijn eerste projecten: de Noord/Zuidlijn.

“Ik werkte voor NS en zat met alle winkeliers op en rond station Amsterdam-Centraal om tafel. ‘We willen niet tien jaar lang gedonder’ zeiden die winkeliers. Ik ben gaan praten, vragen gaan stellen en heb iedereen bij elkaar gezet en gezegd: probeer elkaar maar eens te begrijpen. En zo hebben we ervoor gezorgd dat alle winkels open konden blijven en dat treinen konden blijven rijden tijdens de bouw. De expertise die ik daar heb opgedaan, heb ik verder uitgebouwd.”

Meer weten over dit onderwerp? Robert Scheerder spreekt hier over tijdens het MaaS Congres van VERKEERSNET.nl

Auteur: Jan Pieter Rottier

Reageer ook

Nog maximaal tekens

Log in via een van de volgende social media partners om je reactie achter te laten.

‘MaaS-projecten hebben een onafhankelijke verbinder nodig’ - VerkeersNet

‘MaaS-projecten hebben een onafhankelijke verbinder nodig’

toekomst mobiliteit bron-ministerie IenW

Samenwerking bij MaaS-projecten komt vaak niet goed van de grond, omdat partijen van nature vanuit hun eigen belang opereren, ziet zelfstandig adviseur Robert Scheerder. Maar om een MaaS-systeem echt goed te laten werken, moeten alle betrokken partijen volgens hem juist goed samenwerken. Hij pleit voor een onafhankelijke verbinder.

Overal komt adviseur Robert Scheerder het tegen: bij samenwerkingsverbanden in en tussen organisaties kijkt niemand naar het grote geheel. “Iedereen kijkt vanuit zijn organisatie, vanuit zijn of haar cultuur, manier van werken en aanpak van vraagstukken.”

Relatie

Logisch, zegt hij: partijen zijn van nature geneigd om vanuit hun eigen belang te opereren. Maar het werkt niet, benadrukt hij. Want als ze al tot een gezamenlijke ambitie komen, dan levert zo’n samenwerking negen van de tien keer niet de gewenste resultaten op – en dat komt vooral doordat partijen focussen op de inhoud en niet op de relatie.

Hij heeft een voorbeeld. “Als mijn buurman en ik een nieuwe schutting moeten plaatsen tussen onze tuinen in, en we willen allebei iets anders, dan komen we er niet uit.”  Dit voorbeeld is heel simpel, erkent Scheerder. Samenwerkingsverbanden in en of tussen organisaties zijn complexer, maar er zijn volgens hem zeker gelijkenissen.

Succes

Je in de ander verplaatsen, dat is de crux zegt Scheerder. “Je moet willen snappen hoe de ander er in staat, dan staat de ander ook voor jou open en kun je de samenwerking tot een succes brengen.” Dat laat het schutting-voorbeeld mooi zien volgens hem. “Ga je de dialoog aan, bouw je vertrouwen op, dan kun je zeggen wat je wel en niet wilt en dan blijken de belangen vaak niet zo tegengesteld.”

Die dynamiek is nodig om iets van de grond te krijgen

Zo simpel ligt het niet altijd, erkent Scheerder. Maar het is wel de dynamiek die nodig is om iets van de grond te krijgen, zegt hij. En hij speelt daar graag een rol in als onafhankelijk verbinder – waarover later meer.

Stranden

MaaS-systemen zijn bij uitstek processen waarbij goed samenwerkt moet worden, zegt Scheerder. Maar het zijn volgens hem ook projecten waar zoveel partijen met zoveel verschillende belangen bij betrokken zijn, dat de kans groot is dat ze stranden.

Dat betekent overigens niet dat MaaS niet van de grond kan komen, benadrukt Scheerder. “MaaS komt er linksom of rechtsom wel. Partijen als Google, Uber, General Motors zijn al druk bezig met deelsystemen en met zelfrijdende auto’s.”

Geen invloed

Nee, onderstreept hij, als partijen niet samenwerken, dan krijgen ze geen invloed op die ontwikkeling. “Als je het aan de grote partijen overlaat, dan is de vraag wat het oplevert voor de maatschappij. Halen we er dan wel uit wat er in zit? Op gebied van bereikbaarheid bijvoorbeeld, en duurzaamheid? En voor werkgevers? En voor vervoerders? Als we het maximale er uit willen halen voor Nederland, dan moeten we samenwerken. En ons niet goed organiseren vormt dan een struikelblok.”

Partijen hebben een onafhankelijke verbinder nodig zegt hij – en hij is zo iemand. Een onafhankelijke verbinder is, zo beschrijft hij, een katalysator zonder hiërarchie en zonder belang. Iemand die zorgt dat alle betrokken partijen gaan samenwerken vanuit een gedeeld eigenaarschap. Die zorgt dat dat gedeelde eigenaarschap omgezet wordt in executiekracht, zodat er iets tastbaars ontstaat dat uitgerold en getest kan worden.

Handig opereert

“Het is iemand die het spel kent, weet hoe alles loopt en hoe je handig opereert. Iemand die leiderschap toont en regie neemt.” Maar diegene moet niet de kartrekker zijn, benadrukt hij. De samenwerkende partijen moeten het project wel zelf dragen, zegt hij. “Ik vind het geen duurzame manier van samenwerken als ik daar van ’s ochtends vroeg tot ’s avonds laat zit. Dan hangt het project aan mij als procesmanager. Ik belichaam dan het hogere doel als het ware. Dat voelt dan als trekken aan een dood paard – ik heb het zelf meegemaakt. Zulke projecten sterven vaak een stille dood.”

Deelnemers moeten niet denken ‘ik móét aan de slag’, maar ‘ ik wíl aan de slag’

De deelnemers moeten zich eigenaar van het project voelen, zegt hij. “Dan is het niet: ik moet aan de slag, maar: ik wil aan de slag. En dan komt de groep wel in beweging.”

Goede gesprekken

Scheerder wijst op een MaaS-project waar hij onlangs bij betrokken was. “Ik zorg dan dat mensen bij elkaar komen en dat er goede gesprekken plaatsvinden. Dat mensen niet alleen maar zenden in de hoop dat de ander zegt: ‘goed idee!’. Maar dat ze elkaar bevragen en zo ontdekken waar kansen liggen.”

Zijn hulp werd gewaardeerd, vertelt Scheerder. “Een van de betrokken directeuren zei na afloop: ‘als we jou niet hadden gehad, hadden we er vijf maanden langer over gedaan. Of we waren verzand – in de dagelijkse sleur of omdat de gesprekken niet lekker liepen.’”

Noord/Zuidlijn

Scheerder heeft dan ook de nodige ervaring. Hij zit al ruim twintig jaar in de mobiliteitswereld en heeft zeker zestig grotere – en kleinere samenwerkingsverbanden helpen starten, uitbouwen of vlot trekken. Dit is erg leuk werk en het ligt in hem, ontdekte hij tijdens een van zijn eerste projecten: de Noord/Zuidlijn.

“Ik werkte voor NS en zat met alle winkeliers op en rond station Amsterdam-Centraal om tafel. ‘We willen niet tien jaar lang gedonder’ zeiden die winkeliers. Ik ben gaan praten, vragen gaan stellen en heb iedereen bij elkaar gezet en gezegd: probeer elkaar maar eens te begrijpen. En zo hebben we ervoor gezorgd dat alle winkels open konden blijven en dat treinen konden blijven rijden tijdens de bouw. De expertise die ik daar heb opgedaan, heb ik verder uitgebouwd.”

Meer weten over dit onderwerp? Robert Scheerder spreekt hier over tijdens het MaaS Congres van VERKEERSNET.nl

Auteur: Jan Pieter Rottier

Reageer ook

Nog maximaal tekens

Log in via een van de volgende social media partners om je reactie achter te laten.