‘Camerahandhaving goed alternatief voor poller in binnenstad’

Camerahandhaaf-situatie in Delft FOTO: Empaction

Gemeentes die minder verkeer in hun binnensteden willen, kunnen ook camerahandhaving inzetten in plaats van pollers. Dat stelt Rogier Kuypers, adviseur bij adviesbureau Empaction. Hij begeleidt verschillende steden bij de implementatie en ziet veel voordelen: camerahandhaving functioneert altijd, is goedkoper en is gastvrijer. Toch ben je er volgens hem met alleen camerahandhaving niet.

Pollers werken over het algemeen goed, maar hebben een aantal nadelen, zegt Rogier Kuypers, adviseur bij adviesbureau Empaction. “Soms botsen automobilisten er op, ze gaan niet altijd omlaag voor hulpdiensten of ze zijn in storing – met filevorming tot gevolg.” Waarom dan toch die pollers? Gemeentes willen hun binnensteden autoluw maken en pollers zijn al zeker twintig jaar een bekende manier om dat voor elkaar te krijgen, vertelt Kuypers. “Een gebied autoluw maken door verkeersborden te plaatsen kan ook, maar als je niet handhaaft, houden vrij weinig mensen zich daaraan.”

Maar recent is er een alternatief: camerahandhaving. Het is een wezenlijk ander systeem, vertelt Kuypers. “Bij een pollersysteem vindt controle vooraf plaats: het systeem scant een toegangspas of het kenteken van het voertuig dat voor een poller staat. Vervolgens checkt het of er een ontheffing is verstrekt en op basis daarvan maakt het de keuze om het paaltje in de grond te laten zakken of niet.

Achteraf

Bij camerahandhaving vindt controle achteraf plaats: een camera (vaak bij de entree van het betreffende gebied, red.) leest het kenteken van de auto die voorbij rijdt en vervolgens controleert het systeem of het voertuig een ontheffing had en het gebied in had mogen rijden. Zo niet, dan volgt een waarschuwing of boete.”

Gemeentes die handhaven met camera’s, moesten aan het begin zelf afspraken maken met betrokken partijen, maar in 2015 heeft de overheid uitgangspunten gedefinieerd, vertelt Kuypers. “Toen is duidelijk geworden: als je als gemeente camerahandhaving wilt inzetten, dan zijn dit de juridische randvoorwaarden en technische eisen en zijn dit de procedures die je moet volgen.”

Proportionaliteit

Kuypers geeft een voorbeeld: gemeentes moeten een plan van aanpak maken en moeten dit ter goedkeuring voorleggen aan de lokale driehoek van burgemeester, districtchef van de politie en officier van justitie. Deze afstemming is belangrijk volgens Kuypers. De driehoek kijkt bijvoorbeeld naar de proportionaliteit: camerahandhaving mag namelijk alleen als laatste redmiddel worden ingezet. Daarnaast moet voldoende worden aangetoond dat de handhaving tot doel heeft de leefbaarheid te verbeteren. Bovendien moeten alle processen goed ingeregeld worden, zoals de ontheffingverlening en verwerking van de foto’s, waarschuwingen en boetes. Over dat laatste aspect gaat het Centraal Justitieel Incassobureau. Overigens verdienen gemeentes niks aan de boetes, benadrukt Kuypers.

Ook moet voldoende aangetoond worden dat camerahandhaving tot doel heeft de leefbaarheid te verbeteren

Maar het onderwerp is nog zo nieuw, zegt Kuypers, dat er in de CROW-richtlijn ‘Selectieve toegang en doseren’ nog niets over opgenomen is. Begrijpelijk, maar jammer, vindt hij. “Er zou eigenlijk een nieuwe leidraad moeten komen op basis waarvan gemeentes een goede afweging kunnen maken tussen de systemen om een gebied autoluw te maken of houden.”

Belangstelling groeit

De belangstelling voor camerahandhaving groeit wel, ziet Kuypers. Hij en zijn collega’s begeleiden verschillende steden bij de implementatie van camerahandhavingssystemen. Bij het hele proces zijn ze betrokken – van onderzoek tot begeleiding en van voorbereiding tot daadwerkelijk plaatsen. Steden die ze begeleid hebben, zijn onder andere Alkmaar en Delft.

De resultaten uit Delft zijn inmiddels bekend. En die zijn goed, vertelt Kuypers. “Aan het begin was er wat scepsis: je haalt een fysieke barrière weg, was het idee: iedereen kan nu het gebied in rijden. Maar uit de evaluatie blijkt dat er niet meer verkeer in de binnenstad rijdt.” Hij wijst op nog meer voordelen: de camera’s controleren ook brommers en motoren. En bovendien zijn ze een stuk goedkoper dan pollers.

Gedigitaliseerd

Maar zomaar camera’s ophangen werkt niet, benadrukt Kuypers. Systemen moeten aan elkaar verbonden worden bijvoorbeeld, en het verlenen van ontheffingen moet verder gedigitaliseerd worden. En gemeentes moeten ook een handhavingsstrategie ontwikkelen. Vooral dat laatste is erg belangrijk, zegt hij.

Tekst gaat verder onder de afbeeldingCameracontrole en pollers

Zo moeten ze nadenken of ze overtreders willen beboeten of alleen willen waarschuwen. Coulance is dan ook een belangrijk thema van zo’n strategie: hoe ga je om met iemand die voor het eerst de fout in gaat? Of met ouderen die in de war zijn of toeristen die de weg niet kennen? Net zo belangrijk is nuance: bij fysieke handhaving op straat weegt de BOA vaak de omstandigheid mee, bij digitale handhaving kan dat niet: het is goed of fout. Hoe ga je daar als gemeente mee om?

Eerste overtreding

Uit onderzoek in de gemeente Delft blijkt bovendien dat een waarschuwing bij een eerste overtreding net zo effectief is als een boete, vertelt Kuypers. “Er blijken nauwelijks recidive overtreders én de handhaving wordt als meer gastvrij ervaren. Daarbij komt dat iets meer coulance in het voortraject, leidt tot minder werk in het natraject, kijkend naar eventuele seponeringen en beroepsprocedures.”

Tenslotte moeten gemeentes voldoende duidelijk maken dat er gehandhaafd wordt. Het uitrollen van een goed communicatieplan is de eerste stap, zegt Kuypers. Daarnaast is het volgens hem van belang dat de geslotenverklaring of voetgangersgebied in het verwachtingspatroon van de automobilist ligt en als logisch wordt ervaren. “Een verkeersmaatregel die niet begrepen wordt, wordt slecht nageleefd.”

Weginrichting

Naast duidelijke bebording is volgens hem een goede weginrichting en inrichting van de openbare ruimte van groot belang voor de mate van naleving. “Een weginrichting die de verkeersmaatregel onvoldoende ondersteunt of een maatregel die niet is opgenomen in navigatiesystemen, leidt automatisch tot meer overtreders én boetes. Hier zit niemand op te wachten.”

Een voorwaarde voor succes is ook het bieden en promoten van een alternatief, zoals een alternatieve route, een parkeervoorziening op loopafstand of een snelle en eenvoudige aanvraagprocedure voor een ontheffing. Over deze thema’s nadenken is erg belangrijk, onderstreept Kuypers. “Camerahandhaving is immers geen doel, maar een middel om een autoluwe binnenstad te bereiken.”

Auteur: Jan Pieter Rottier

Reageer ook

Nog maximaal tekens

Log in via een van de volgende social media partners om je reactie achter te laten.

'Camerahandhaving goed alternatief voor poller in binnenstad' - VerkeersNet

‘Camerahandhaving goed alternatief voor poller in binnenstad’

Camerahandhaaf-situatie in Delft FOTO: Empaction

Gemeentes die minder verkeer in hun binnensteden willen, kunnen ook camerahandhaving inzetten in plaats van pollers. Dat stelt Rogier Kuypers, adviseur bij adviesbureau Empaction. Hij begeleidt verschillende steden bij de implementatie en ziet veel voordelen: camerahandhaving functioneert altijd, is goedkoper en is gastvrijer. Toch ben je er volgens hem met alleen camerahandhaving niet.

Pollers werken over het algemeen goed, maar hebben een aantal nadelen, zegt Rogier Kuypers, adviseur bij adviesbureau Empaction. “Soms botsen automobilisten er op, ze gaan niet altijd omlaag voor hulpdiensten of ze zijn in storing – met filevorming tot gevolg.” Waarom dan toch die pollers? Gemeentes willen hun binnensteden autoluw maken en pollers zijn al zeker twintig jaar een bekende manier om dat voor elkaar te krijgen, vertelt Kuypers. “Een gebied autoluw maken door verkeersborden te plaatsen kan ook, maar als je niet handhaaft, houden vrij weinig mensen zich daaraan.”

Maar recent is er een alternatief: camerahandhaving. Het is een wezenlijk ander systeem, vertelt Kuypers. “Bij een pollersysteem vindt controle vooraf plaats: het systeem scant een toegangspas of het kenteken van het voertuig dat voor een poller staat. Vervolgens checkt het of er een ontheffing is verstrekt en op basis daarvan maakt het de keuze om het paaltje in de grond te laten zakken of niet.

Achteraf

Bij camerahandhaving vindt controle achteraf plaats: een camera (vaak bij de entree van het betreffende gebied, red.) leest het kenteken van de auto die voorbij rijdt en vervolgens controleert het systeem of het voertuig een ontheffing had en het gebied in had mogen rijden. Zo niet, dan volgt een waarschuwing of boete.”

Gemeentes die handhaven met camera’s, moesten aan het begin zelf afspraken maken met betrokken partijen, maar in 2015 heeft de overheid uitgangspunten gedefinieerd, vertelt Kuypers. “Toen is duidelijk geworden: als je als gemeente camerahandhaving wilt inzetten, dan zijn dit de juridische randvoorwaarden en technische eisen en zijn dit de procedures die je moet volgen.”

Proportionaliteit

Kuypers geeft een voorbeeld: gemeentes moeten een plan van aanpak maken en moeten dit ter goedkeuring voorleggen aan de lokale driehoek van burgemeester, districtchef van de politie en officier van justitie. Deze afstemming is belangrijk volgens Kuypers. De driehoek kijkt bijvoorbeeld naar de proportionaliteit: camerahandhaving mag namelijk alleen als laatste redmiddel worden ingezet. Daarnaast moet voldoende worden aangetoond dat de handhaving tot doel heeft de leefbaarheid te verbeteren. Bovendien moeten alle processen goed ingeregeld worden, zoals de ontheffingverlening en verwerking van de foto’s, waarschuwingen en boetes. Over dat laatste aspect gaat het Centraal Justitieel Incassobureau. Overigens verdienen gemeentes niks aan de boetes, benadrukt Kuypers.

Ook moet voldoende aangetoond worden dat camerahandhaving tot doel heeft de leefbaarheid te verbeteren

Maar het onderwerp is nog zo nieuw, zegt Kuypers, dat er in de CROW-richtlijn ‘Selectieve toegang en doseren’ nog niets over opgenomen is. Begrijpelijk, maar jammer, vindt hij. “Er zou eigenlijk een nieuwe leidraad moeten komen op basis waarvan gemeentes een goede afweging kunnen maken tussen de systemen om een gebied autoluw te maken of houden.”

Belangstelling groeit

De belangstelling voor camerahandhaving groeit wel, ziet Kuypers. Hij en zijn collega’s begeleiden verschillende steden bij de implementatie van camerahandhavingssystemen. Bij het hele proces zijn ze betrokken – van onderzoek tot begeleiding en van voorbereiding tot daadwerkelijk plaatsen. Steden die ze begeleid hebben, zijn onder andere Alkmaar en Delft.

De resultaten uit Delft zijn inmiddels bekend. En die zijn goed, vertelt Kuypers. “Aan het begin was er wat scepsis: je haalt een fysieke barrière weg, was het idee: iedereen kan nu het gebied in rijden. Maar uit de evaluatie blijkt dat er niet meer verkeer in de binnenstad rijdt.” Hij wijst op nog meer voordelen: de camera’s controleren ook brommers en motoren. En bovendien zijn ze een stuk goedkoper dan pollers.

Gedigitaliseerd

Maar zomaar camera’s ophangen werkt niet, benadrukt Kuypers. Systemen moeten aan elkaar verbonden worden bijvoorbeeld, en het verlenen van ontheffingen moet verder gedigitaliseerd worden. En gemeentes moeten ook een handhavingsstrategie ontwikkelen. Vooral dat laatste is erg belangrijk, zegt hij.

Tekst gaat verder onder de afbeeldingCameracontrole en pollers

Zo moeten ze nadenken of ze overtreders willen beboeten of alleen willen waarschuwen. Coulance is dan ook een belangrijk thema van zo’n strategie: hoe ga je om met iemand die voor het eerst de fout in gaat? Of met ouderen die in de war zijn of toeristen die de weg niet kennen? Net zo belangrijk is nuance: bij fysieke handhaving op straat weegt de BOA vaak de omstandigheid mee, bij digitale handhaving kan dat niet: het is goed of fout. Hoe ga je daar als gemeente mee om?

Eerste overtreding

Uit onderzoek in de gemeente Delft blijkt bovendien dat een waarschuwing bij een eerste overtreding net zo effectief is als een boete, vertelt Kuypers. “Er blijken nauwelijks recidive overtreders én de handhaving wordt als meer gastvrij ervaren. Daarbij komt dat iets meer coulance in het voortraject, leidt tot minder werk in het natraject, kijkend naar eventuele seponeringen en beroepsprocedures.”

Tenslotte moeten gemeentes voldoende duidelijk maken dat er gehandhaafd wordt. Het uitrollen van een goed communicatieplan is de eerste stap, zegt Kuypers. Daarnaast is het volgens hem van belang dat de geslotenverklaring of voetgangersgebied in het verwachtingspatroon van de automobilist ligt en als logisch wordt ervaren. “Een verkeersmaatregel die niet begrepen wordt, wordt slecht nageleefd.”

Weginrichting

Naast duidelijke bebording is volgens hem een goede weginrichting en inrichting van de openbare ruimte van groot belang voor de mate van naleving. “Een weginrichting die de verkeersmaatregel onvoldoende ondersteunt of een maatregel die niet is opgenomen in navigatiesystemen, leidt automatisch tot meer overtreders én boetes. Hier zit niemand op te wachten.”

Een voorwaarde voor succes is ook het bieden en promoten van een alternatief, zoals een alternatieve route, een parkeervoorziening op loopafstand of een snelle en eenvoudige aanvraagprocedure voor een ontheffing. Over deze thema’s nadenken is erg belangrijk, onderstreept Kuypers. “Camerahandhaving is immers geen doel, maar een middel om een autoluwe binnenstad te bereiken.”

Auteur: Jan Pieter Rottier

Reageer ook

Nog maximaal tekens

Log in via een van de volgende social media partners om je reactie achter te laten.