Alle overwegen die niet beveiligd zijn door spoorbomen en bellen worden binnen vijf jaar opgeheven of beveiligd. Deze nieuwe doelstelling wil staatssecretaris Stientje van Veldhoven met gemeenten, provincies, belangenverenigingen en spoorbeheerder ProRail vastleggen in een gezamenlijk convenant. Ook stelt ze een landelijk bemiddelaar aan, die ervoor moet zorgen dat bestuurlijke processen rondom het opheffen of beveiligen van overwegen vlotter verlopen.

De staatssecretaris schrijft dit aan de Tweede Kamer. De brief is een reactie op een eerder verschenen rapport van de Onderzoeksraad voor Veiligheid (OVV). Daarin concludeerde de Raad dat het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat meer regie moet nemen met betrekking tot het waarborgen van de veiligheid op overwegen.

Uit het onderzoek bleek dat verantwoordelijkheden niet helder belegd zijn. Daardoor ‘is niemand verantwoordelijk voor het geheel’. “Het ligt voor de hand deze verantwoordelijkheid te beleggen bij het ministerie, aangezien de staatssecretaris eindverantwoordelijk is voor de veiligheid op het spoor én de overwegen”, aldus de Raad.

Maatregelen

Daarom komt de staatssecretaris nu met een aantal maatregelen. Het proces van sluiten of beveiligen van Niet Actief Beveiligde Overwegen (NABO) kost soms te veel tijd. De landelijke bemiddelaar moet ervoor zorgen dat bestuurlijke processen rondom het opheffen of beveiligen van overwegen vlotter verlopen.

Als er tussen verschillende partijen ‘langdurige onenigheid’ dreigt te ontstaan, moet zo snel mogelijk hulp van een arbitragecommissie worden ingeschakeld, vindt het ministerie. Van Veldhoven onderzoekt of ze wettelijke mogelijkheden heeft om de aanpak van een NABO te versnellen, zoals aanwijzingsbevoegdheid. ProRail verzwaart de aansturing op de aanpak van onbeveiligde overwegen. Ook bekijkt de spoorbeheerder welke interne procedures sneller kunnen.

Overwegveiligheid

“Hoewel Nederland bij de koplopers hoort als het gaat om overwegveiligheid, is elk ongeval op een overweg er voor mij één te veel,” zegt Van Veldhoven. “Het spoor- en wegverkeer in ons land groeit. Overwegen die niet zijn beveiligd door spoorbomen en bellen zijn gewoon niet meer van deze tijd. We gaan er daarom voor zorgen dat we binnen vijf jaar, maar het liefst nog sneller, van al deze overwegen af zijn.”

In de afgelopen jaren zijn er 25 overwegen opgeheven of beveiligd. Binnen vijf jaar moet dit ook gebeurd zijn met de ruim honderd NABO’s die er nu nog zijn. De staatssecretaris had voor het opheffen of beveiligen van NABO’s 39 miljoen euro beschikbaar gesteld. Daar kwam in juli nog eens 50 miljoen euro bij. Hiervan werd 25 miljoen euro ingezet voor het beveiligen van NABO’s. De andere helft werd gebruikt voor het verder beveiligen van risicovolle, al beveiligde overwegen.

Spoorbeheerder

ProRail zet zich al jaren in voor het verhogen van de veiligheid op overwegen en het aanpakken van NABO’s. Begin november plaatste ProRail betonblokken bij een NABO in Lunteren. De spoorbeheerder gaat dat bij nog meer onbeveiligde overwegen doen op plekken waar gesprekken over afsluiting zich al jaren voortslepen, terwijl er wel een goede, bewaakte overweg in de buurt is. Daarmee hoopt ProRail een oplossing te forceren.

Ook probeert ProRail weggebruikers bewust te maken van de risico’s van het oversteken van overwegen met campagnes. De spoorbeheerder deelde afgelopen weekend een filmpje van een bijna-ongeluk met een fietser op een onbeveiligde spoorwegovergang in Geleen.