ACM: nog steeds knelpunten in het OV-aanbod voor MaaS-aanbieders

Blijf aandacht houden voor de knelpunten bij Mobility as a Service. Er zijn de afgelopen jaren veel positieve stappen gezet waardoor MaaS-aanbieders meer toegang hebben gekregen tot OV-diensten, maar ze lopen nog steeds tegen een aantal hordes aan. Dat is het advies van de Autoriteit Consument en Markt (ACM) na een marktstudie.

De ACM is positief over de ontwikkelingen in de OV-sector nadat het enkele drempels constateerde in 2018. Op dat moment moest de mededingingswaakhond nog concluderen dat OV-bedrijven vaak de mogelijkheid en prikkel hebben om de toegang tot OV-diensten te beperken. Andersom vreesden vervoerders voor minder inkomsten. Nu is opnieuw gekeken tot welke OV-diensten en tegen welke voorwaarden MaaS-aanbieders toegang hebben.

Er is in positieve zin veel veranderd, concludeert de mededingingswaakhond en er zijn goede initiatieven gestart die een aanjagende functie hebben. Dit biedt geen ruimte om achterover te leunen, want de MaaS-markt staat nog aan het begin van de ontwikkeling. En MaaS-dienstverleners hebben aan de ACM aangegeven dat het huidige aanbod van OV-diensten nog steeds ontoereikend is om op grote schaal rendabele MaaS-diensten te ontwikkelen voor de consumentenmarkt.

Hogere tarieven en vergoedingen

Er zijn nog vier knelpunten waar de partijen zich van bewust moeten zijn. MaaS-aanbieders kunnen vaak nog steeds alleen uur- en dagkaarten inkopen, terwijl die duurder zijn dan de reguliere OV-chipkaarttarieven. Hierdoor kunnen MaaS-aanbieders geen aantrekkelijke MaaS-producten aanbieden die kunnen concurreren met de OV-chipkaart of in de toekomst de bankpas. Dit belemmert de ontwikkeling van MaaS.

Evenmin krijgen MaaS-aanbieders altijd een redelijke vergoeding voor de wederverkoop van OV-producten. Dit heeft tot gevolg dat het boeken van een OV-reis via een MaaS-app vaak duurder is. Op dit punt lijken de partijen nog tegenover elkaar te staan. De MaaS-partijen vragen een vergoeding om een rendabele business case te kunnen maken, maar OV-bedrijven willen eerst zekerheid of hun omzet wel gaat toenemen door MaaS-apps.

Pilots en onderhandelingen

Een derde knelpunt wijst op de onzekerheid voor MaaS-aanbieders, omdat verschillende OV-bedrijven alleen vanwege een pilot toegang bieden. Het maakt investeringen in MaaS riskant en heeft een negatieve invloed op de business case van de MaaS-aanbieders.

Aanbieders moeten als laatste steeds opnieuw onderhandelen over de commercie?le en technische aansluitvoorwaarden, waarbij ze dan ook nog worden geconfronteerd met veranderende voorwaarden. Sommige vervoerders houden hun producten beperkt tot een kleine hoeveelheid partijen en dit hindert een landelijk dekkend OV-aanbod.

Positieve stappen

Ondanks die knelpunten, benadrukt ACM dat de OV-markt goede stappen heeft gezet om knelpunten op te lossen. Veel OV-bedrijven hebben de toegangsmogelijkheden voor MaaS-aanbieders verruimd en ze bieden allemaal de mogelijkheid voor één of meerdere MaaS-aanbieders om OV-diensten op te nemen in hun dienstenaanbod.

ACM bestuurslid Manon Leijten zegt hierover: “Ik vind het positief dat de OV-partijen zelf het initiatief hebben genomen om de toegang te verbeteren. Nu is het voor de ontwikkeling van MaaS van belang dat de gemaakte afspraken uiteindelijk in alle concessies worden opgenomen.” Er is afgesproken om uiterlijk volgend jaar acht eisen op te nemen in OV-concessies om te ontwikkeling van MaaS verder te helpen.

Kanttekeningen

Het moet nog blijken of dit ook het gewenste resultaat gaat opleveren. ACM ziet weliswaar het liefste dat de markt zelf met initiatieven komt om innovaties zoals MaaS mogelijk te maken en aan te jagen, maar de mededingingswaakhond plaatst nog wel enkele kanttekeningen bij de inhoud en de afdwingbaarheid van deze eisen.

Het is volgens ACM belangrijk om te bedenken dat Mobility as a Service nog volop in ontwikkeling is en zich nog in een relatief pril stadium bevindt. De verwachting is dat MaaS het openbaar vervoergebruik juist zal stimuleren. Dit draagt bij aan enkele belangrijke beleidsdoelstelling op het gebied van duurzaamheid en bereikbaarheid.

Hoe kunnen MaaS-providers OV-diensten integreren in hun dienstverlening? Ronald Timmerman van de ACM gaat daar dieper op in tijdens het MaaS Congres op 16 en 17 maart. U kunt zich nog aanmelden.