Breng-bussen op station Nijmegen

‘Grijp coronacrisis aan om doorstroming OV te verbeteren’

Foto: Inge

De coronacrisis heeft positieve impact op de doorstroming van het openbaar vervoer. Met veel minder verkeer op de weg kunnen bussen sneller en betrouwbaarder rijden. De crisis is dan ook een bevestiging dat investeren in doorstroming loont. Het is een slimme manier om te snijden in de kosten en tegelijkertijd het OV-product te verbeteren, zegt Joris Hoogenboom van BonoTraffics.

De data uit het dashboard OverOV van samenwerkingsverband DOVA geven goed inzicht in wat de coronacrisis in positieve zin met stiptheid en doorstroming heeft gedaan, legt Hoogenboom uit. “Het toont aan dat je daar echt iets mee kan voor het OV. De bus leent zich hier heel goed voor, omdat de investeringen snel renderen.” Met bijvoorbeeld slimme aanpassingen aan verkeerslichten, meer vrije busbanen of het omzeilen van knelpunten kan een situatie met vergelijkbare impact als minder verkeer worden gerealiseerd.

Hogere kwaliteit

Zie de coronacrisis dan ook als een accelerator voor dit soort investeringen, is het advies van Hoogenboom. “Nu is het moment om het OV goed te organiseren.” Bovendien snijdt het mes volgens hem aan twee kanten. Frequenter rijden met dezelfde hoeveelheid materieel betekent niet alleen lagere kosten, maar ook sneller en stipter vervoer voor de reiziger. “Er wordt nu over gesproken dat de tarieven voor het OV mogelijk noodgedwongen omhoog moeten. Het zou zuur zijn als de reiziger meer betaalt voor een product dat niet wordt verbeterd.”

Dat vraagt om aanpassingen van de infrastructuur en het is volgens Hoogenboom een goed moment om de gesprekken hierover nu aan te gaan. Concessieverleners zijn namelijk lang niet altijd wegbeheerder van de OV-infrastructuur en zijn dus afhankelijk van gemeenten. “Analyses met feitelijke onderbouwing helpen daarbij. Nu gaat het vaak op basis van onderbuikgevoelens of punten die chauffeurs aandragen.”

Met feiten aantonen

BonoTraffics voerde dit soort analyses onder meer uit voor de provincies Noord-Brabant, Utrecht en Groningen, waarbij het adviesbureau gebruikmaakt van de data-tool Ovit. “Dan kan je richting de wegbeheerder met feiten aantonen: de bus is op dit traject vaak langzamer dan acceptabel of normaal is. Kunnen we dat niet op de een of andere manier verhelpen?” In Brabant resulteerde dit bijvoorbeeld in een vervolgonderzoek om bussen over de vluchtstrook te laten rijden.

“We brengen stapsgewijs de knelpunten in kaart, analyseren die en komen ook met oplossingen”, aldus Hoogenboom. Dat kan bijvoorbeeld een specifiek kruispunt zijn, maar ook een te krappe bocht. “We kijken niet alleen naar het segment, maar ook wat dat betekent voor de hele lijn. “Voor veel lijnen is het handig dat ze qua ritlengte en tijdsduur in een bepaald stramien vallen. Als je één bus nodig hebt om één keer per uur een rondje te maken, levert het relatief weinig op als je veel effort steekt om de reistijd van 30 naar 28 minuten te krijgen.”

(Tekst gaat verder onder de afbeelding)

De positieve impact van de coronacrisis op de rijtijden in Groningen. Bron: Ovit/BonoTraffics

Verschillende oplossingen

De kunst is om de focus te leggen op lijnen waar de rit van begin- tot eindpunt nu bijvoorbeeld 63 minuten bedraagt, net onder het uur te krijgen. Groningen en Drenthe vallen volgens Hoogenboom in dit opzicht op met hun inzet om hoogfrequente en HOV-lijnen onder een bepaald stramien te krijgen. “Met een goed georganiseerd netwerk en goed georganiseerde rijtijden kan je hele efficiënte overstappen bieden op tactisch gelegen knooppunten. Dat kan met hele kleine maatregelen die maar 10 seconden winst opleveren, maar alles bij elkaar opgeteld kan dat veel uitmaken.”

Er zijn tal van oplossingen denkbaar om net die paar seconden winst te behalen. Zo hoeft de kortste route niet altijd de snelste te zijn, zegt Hoogenboom. Mede om die reden vindt in Groningen een transitie plaats waar lijnen om het centrum heen worden gelegd. Ook gaat de snelheid op sommige delen van de weg omlaag van 50 naar 30 kilometer per uur. Dat klinkt tegenstrijdig, maar verbetert de doorstroming juist.

“We hebben aangetoond dat je met een lagere snelheid minder hinder hebt voor het OV. Want dan kan je de verkeerslichten schrappen. Het OV heeft voorrang, maar door de snelheid aan te passen en kruispunten overzichtelijk te maken, kunnen langzaam verkeer en fietsers nog wel veilig oversteken. Met dit soort slimme maatregelen maak je ook nog eens de inrichting van het gebied aantrekkelijker.”

Oplossingen toetsen

De provincie Utrecht gebruikt Ovit al vijf jaar om de doorstroming in de hele concessie te monitoren, knelpunten te signaleren en maatregelen te evalueren. Hoogenboom: “Op dit moment ligt de focus met name op routes in en rond de stad Utrecht. Zij kunnen heel makkelijk tot op detailniveau zien wanneer op de dag de snelheid onder een bepaald niveau ligt. De situatie nu kan worden vergeleken met de periode voor corona om een indruk te krijgen van de potentie wanneer de bus vrij kan doorstromen. Als de maatregel vervolgens uitgevoerd wordt, kan je de situatie voor en na realisatie eenvoudig vergelijken om zo het effect te evalueren. Ook dat is een heel belangrijke stap in het proces.”

Auteur: Dylan Metselaar

Reageer ook

Nog maximaal tekens

Log in via een van de volgende social media partners om je reactie achter te laten.

‘Grijp coronacrisis aan om doorstroming OV te verbeteren’ - VerkeersNet
Breng-bussen op station Nijmegen

‘Grijp coronacrisis aan om doorstroming OV te verbeteren’

Foto: Inge

De coronacrisis heeft positieve impact op de doorstroming van het openbaar vervoer. Met veel minder verkeer op de weg kunnen bussen sneller en betrouwbaarder rijden. De crisis is dan ook een bevestiging dat investeren in doorstroming loont. Het is een slimme manier om te snijden in de kosten en tegelijkertijd het OV-product te verbeteren, zegt Joris Hoogenboom van BonoTraffics.

De data uit het dashboard OverOV van samenwerkingsverband DOVA geven goed inzicht in wat de coronacrisis in positieve zin met stiptheid en doorstroming heeft gedaan, legt Hoogenboom uit. “Het toont aan dat je daar echt iets mee kan voor het OV. De bus leent zich hier heel goed voor, omdat de investeringen snel renderen.” Met bijvoorbeeld slimme aanpassingen aan verkeerslichten, meer vrije busbanen of het omzeilen van knelpunten kan een situatie met vergelijkbare impact als minder verkeer worden gerealiseerd.

Hogere kwaliteit

Zie de coronacrisis dan ook als een accelerator voor dit soort investeringen, is het advies van Hoogenboom. “Nu is het moment om het OV goed te organiseren.” Bovendien snijdt het mes volgens hem aan twee kanten. Frequenter rijden met dezelfde hoeveelheid materieel betekent niet alleen lagere kosten, maar ook sneller en stipter vervoer voor de reiziger. “Er wordt nu over gesproken dat de tarieven voor het OV mogelijk noodgedwongen omhoog moeten. Het zou zuur zijn als de reiziger meer betaalt voor een product dat niet wordt verbeterd.”

Dat vraagt om aanpassingen van de infrastructuur en het is volgens Hoogenboom een goed moment om de gesprekken hierover nu aan te gaan. Concessieverleners zijn namelijk lang niet altijd wegbeheerder van de OV-infrastructuur en zijn dus afhankelijk van gemeenten. “Analyses met feitelijke onderbouwing helpen daarbij. Nu gaat het vaak op basis van onderbuikgevoelens of punten die chauffeurs aandragen.”

Met feiten aantonen

BonoTraffics voerde dit soort analyses onder meer uit voor de provincies Noord-Brabant, Utrecht en Groningen, waarbij het adviesbureau gebruikmaakt van de data-tool Ovit. “Dan kan je richting de wegbeheerder met feiten aantonen: de bus is op dit traject vaak langzamer dan acceptabel of normaal is. Kunnen we dat niet op de een of andere manier verhelpen?” In Brabant resulteerde dit bijvoorbeeld in een vervolgonderzoek om bussen over de vluchtstrook te laten rijden.

“We brengen stapsgewijs de knelpunten in kaart, analyseren die en komen ook met oplossingen”, aldus Hoogenboom. Dat kan bijvoorbeeld een specifiek kruispunt zijn, maar ook een te krappe bocht. “We kijken niet alleen naar het segment, maar ook wat dat betekent voor de hele lijn. “Voor veel lijnen is het handig dat ze qua ritlengte en tijdsduur in een bepaald stramien vallen. Als je één bus nodig hebt om één keer per uur een rondje te maken, levert het relatief weinig op als je veel effort steekt om de reistijd van 30 naar 28 minuten te krijgen.”

(Tekst gaat verder onder de afbeelding)

De positieve impact van de coronacrisis op de rijtijden in Groningen. Bron: Ovit/BonoTraffics

Verschillende oplossingen

De kunst is om de focus te leggen op lijnen waar de rit van begin- tot eindpunt nu bijvoorbeeld 63 minuten bedraagt, net onder het uur te krijgen. Groningen en Drenthe vallen volgens Hoogenboom in dit opzicht op met hun inzet om hoogfrequente en HOV-lijnen onder een bepaald stramien te krijgen. “Met een goed georganiseerd netwerk en goed georganiseerde rijtijden kan je hele efficiënte overstappen bieden op tactisch gelegen knooppunten. Dat kan met hele kleine maatregelen die maar 10 seconden winst opleveren, maar alles bij elkaar opgeteld kan dat veel uitmaken.”

Er zijn tal van oplossingen denkbaar om net die paar seconden winst te behalen. Zo hoeft de kortste route niet altijd de snelste te zijn, zegt Hoogenboom. Mede om die reden vindt in Groningen een transitie plaats waar lijnen om het centrum heen worden gelegd. Ook gaat de snelheid op sommige delen van de weg omlaag van 50 naar 30 kilometer per uur. Dat klinkt tegenstrijdig, maar verbetert de doorstroming juist.

“We hebben aangetoond dat je met een lagere snelheid minder hinder hebt voor het OV. Want dan kan je de verkeerslichten schrappen. Het OV heeft voorrang, maar door de snelheid aan te passen en kruispunten overzichtelijk te maken, kunnen langzaam verkeer en fietsers nog wel veilig oversteken. Met dit soort slimme maatregelen maak je ook nog eens de inrichting van het gebied aantrekkelijker.”

Oplossingen toetsen

De provincie Utrecht gebruikt Ovit al vijf jaar om de doorstroming in de hele concessie te monitoren, knelpunten te signaleren en maatregelen te evalueren. Hoogenboom: “Op dit moment ligt de focus met name op routes in en rond de stad Utrecht. Zij kunnen heel makkelijk tot op detailniveau zien wanneer op de dag de snelheid onder een bepaald niveau ligt. De situatie nu kan worden vergeleken met de periode voor corona om een indruk te krijgen van de potentie wanneer de bus vrij kan doorstromen. Als de maatregel vervolgens uitgevoerd wordt, kan je de situatie voor en na realisatie eenvoudig vergelijken om zo het effect te evalueren. Ook dat is een heel belangrijke stap in het proces.”

Auteur: Dylan Metselaar

Reageer ook

Nog maximaal tekens

Log in via een van de volgende social media partners om je reactie achter te laten.