Het nieuwe mobiliteitsproject Stad-Up Enschede moet Enschedeërs duurzamer laten reizen, te beginnen met de ambtenarij. Hiervoor stellen de gemeente en autodealer Baan Twente zeventien elektrische deelauto’s, 24 deel-e-bikes, laadpalen en plan- en boekapp ter beschikking. De eerste auto’s zijn inmiddels de weg op.

Het begon twee jaar geleden met een kritische opmerking van een ambtenaar, vertelt projectleider Martin van der Ham. Duurzaamheid is een speerpunt van de gemeente, zei hij toen, maar we doen zelf te weinig. We moeten het goede voorbeeld geven. Daar had hij wel een punt, vonden collega’s.

Zoektocht

Het was de start van een zoektocht. Zo bracht de gemeente eerst in kaart hoeveel autokilometers medewerkers afleggen voor hun werk, legt Van der Ham uit. “Dat bleek behoorlijk. 1200 man rijdt jaarlijks in totaal 550.000 kilometer met de auto. En bijna altijd met benzine of diesel. Dat kan dus duurzamer, vonden we.”

Vervolgens probeerden de ambtenaren helder te krijgen wát ze precies wilden. Iets met elektrische deelauto’s, bleek al gauw. Ze startten een aanbestedingsproces. Hierbij gebruikten ze een bijzondere constructie, vertelt Van der Ham. “Uit de inzendingen selecteerden we de beste vijf. Dat was in april vorig jaar. Deze partijen brachten we samen in drie dialoogrondes. Hier werkten we samen toe naar de best mogelijke oplossing.” Het was een intensief traject van acht maanden, vertelt Van der Ham. Twee partijen moeten haakten volgens hem vervroegd af; het bleek voor hen toch niet haalbaar. Begin dit jaar werd duidelijk dat autodealer Baan Twente de beste papieren had.

Voelsprieten

Voor het autobedrijf was Stad-Up een goede manier om het werkterrein wat te verbreden, om ‘de voelsprieten verder uit te steken’ vertelt projectleider Harold Kosters. “We willen hiermee inspelen op de toekomst. De verkoop van benzine en dieselauto’s neemt af, is de voorspelling. Alles wordt elektrisch. Dus daar moeten we wat mee, vonden we.” Ook het experimentele karakter van het project sprak hem en zijn collega’s wel aan, vertelt hij. “Het is echt een leerproces. En bovendien zijn we steeds in dialoog met verschillende betrokken partijen.”

De gemeente nam het voortouw en bestelde alvast 24 e-bikes. Baan Twente levert in totaal zeventien elektrische deelauto’s (een aantal Smarts en een aantal Kia’s), maar ook duurzame laadinfrastructuur en een app. Met de app kun je een reis plannen: zowel de fietsen, als de auto’s als het reguliere OV zijn ontsloten. Maar met de app zijn de fietsen en de auto’s ook te reserveren en te openen. Ze zijn namelijk uitgerust met zogenoemde smart locks.

Piek

17 auto’s en 24 fietsen lijkt niet zo veel voor het grote aantal gemeenteambtenaren, erkent Van der Ham. “Maar”, brengt hij er tegen in, “niet iedereen is altijd onderweg. Zo’n honderd man rijdt vaak, maar lang niet altijd tegelijk. Maar als er een piek is, dan kan Baan Twente extra auto’s leveren. Zo hebben we dat afgesproken. En uiteindelijk is het de bedoeling dat onze mensen ook minder vaak de auto pakken. Dat ze bijvoorbeeld de e-bike nemen of gewoon vaker van het OV gebruik maken.”

De eerste vier auto’s zijn inmiddels de weg op, vertellen Kosters en Van der Ham. Veertien ambtenaren maken hier nu gebruik van. Voor de zomer volgen de andere auto’s en voegen zich nog eens vijftig ambtenaren bij het project. 1 januari volgend jaar moet Stad-Up helemaal draaien.

Stapsgewijs

Voor de stapsgewijze aanpak is bewust gekozen, legt Van der Ham uit. “Zo kunnen we goed in kaart brengen of alles werkt en of iedereen er goed mee uit de voeten kan. Gaat het laden goed? Wat voor laadpaal is het beste: een ‘normale’ of een snellaadpaal? De auto’s hebben verschillende actieradiussen, wat is handig? En wat doe je als auto onderweg leeg dreigt te raken? Naar die vragen kunnen we nu goed kijken.”

Het project moet snel uitbreiden, is het idee. Dat maakt het ook extra interessant voor Baan Twente, zegt Kosters. Een stuk of negen partijen willen wel aansluiten, vertellen hij en Van der Ham. Onder andere een verzekeraar, een ziekenhuis en de Universiteit Twente. De bedoeling is ook om de auto’s beschikbaar te stellen aan inwoners en om ze op termijn in te zetten voor wmo-vervoer, stelt Van der Ham. Bovendien kan het Stad-Up-project ook uitgerold volgens hem ook uitgerold worden in andere gemeentes.