Wallen BEELD Gemeente Amsterdam

Hoe bescherm je voetgangers op drukke plek tegen terroristen?

Wallen BEELD Gemeente Amsterdam

Veel steden kampen ermee: te veel voetgangers die samenklonteren op een kleine plek. De doorstroming stokt of erger: de mensenmassa vormt een makkelijke prooi voor terroristen. Wat te doen? Tijdens voetgangerscongres Walk21 pleitte adviesbureau Mobycon voor slimme afscheidingsmaatregelen ter bescherming van voetgangers. De gemeente Amsterdam deelde haar ervaringen met een nieuw crowd monitoring-systeem op De Wallen.

De vrachtwagen die met volle vaart een kerstmarkt in Duitsland op reed. De auto die willekeurige voetgangers schepte op een brug in Londen. De foto’s die Dick van Veen, senior adviseur bij verkeersadviesbureau Mobycon, deelt, zijn in ons collectieve geheugen gegrift. “Het zijn verschrikkelijke beelden van mensen die opzettelijk op anderen inrijden”, zegt hij.

Hoe bescherm je voetgangers tegen dit soort uitwassen? Dat is het thema van deze sessie tijdens het internationale voetgangerscongres Walk21, dezer dagen in congresgebouw De Doelen in Rotterdam.

Betonblokken

Als reactie op deze aanslagen kozen gemeentes voor het zware geschut, vertelt Van Veen. Hij toont een foto van de Black Friars Bridge in London met zwarte colonnes. Daarna pakt hij er een foto bij uit Amsterdam: we zien grote betonblokken.

Amsterdam en Rotterdam ontwikkelen straatmeubilair met aanrijdingsbeveiliging

Voor hij verder gaat, trapt Van Veen eerst een heilig huisje om. “Het is belangrijk om te beseffen dat een veilige openbare ruimte altijd relatief is. Je kunt er zoveel mogelijk naar streven, maar aanslagen kun je nooit voorkomen.”

Dan kan hij verder met zijn pleidooi: de afscheiding van autowegen en voetgangersgebieden kan veel slimmer. Hij breekt een lans voor wat hij noemt ‘de pollers 2.0’.

Gelijk wegzakken

Van Veen pakt er foto’s bij van goede voorbeelden hiervan. Op Wallstreet in New York vind je metaal-achtige blokken in allerlei vormen. In Tirana, Albanië, hebben ze juist voor grote natuurlijk-ogende rotsblokken gekozen. Weer ergens anders wordt gebruik gemaakt van een zogenoemde ‘tiger trap’: een stuk weg waar voetgangers makkelijk overheen kunnen lopen, maar waar een zware vrachtwagen gelijk diep in wegzakt. Ook dichterbij huis zijn goede voorbeelden, zegt hij. “Amsterdam en Rotterdam zijn bezig met het ontwikkelen van straatmeubilair met aanrijdingsbeveiliging.”

Zulke grote steden komen er ook wel, zegt hij. “De G4-steden in Nederland hebben wel de kracht en kennis om dit op te pakken. Maar de vijftig grootste gemeentes daaronder niet.” Gaat dat veranderen, dat is volgens hem de vraag. “Er is geen landelijke afstemming. Rotterdam en Amsterdam regelen dit allemaal intern. Ze wisselen heel weinig uit – ook in het kader van de veiligheid. Sinds 2017 zijn er wel verschillende symposia georganiseerd over dit onderwerp. Dit mondt straks uit in een brochure.”

Bescherming

Naast plaatsen van aantrekkelijk ogende afscheidingsblokken, zouden gemeentes volgens Van Veen ook na moeten denken over slimme manieren van inpassen van beveiligingsmaatregelen. En dat hoeft niet eens moeilijk te zijn. Hij pakt er weer twee foto’s bij. Links een vrijliggend fietspad, met bomen en lantaarnpalen afgeschermd van de hoofdrijbaan. Rechts fietsen fietsers pal naast de auto’s. De eerste situatie biedt veel meer bescherming, wil Van Veen maar zeggen.

Chicanes, boombakken en plantenperkjes remmen auto’s af

Maar wat als er geen ruimte is? Of als gemeentes juist bewust verschillende verkeersvormen bij elkaar willen brengen. Denk aan de shared spaces. Wat doe je dan? Dan is het belangrijk om te kiezen voor maatregelen die zacht rijden uitlokken, zegt hij. Woonwijken uit de jaren ’70 zijn volgens hem een goed voorbeeld. “Chicanes, boombakken en plantenperkjes remmen auto’s af.”

Paal

Op De Wallen in Amsterdam koos hij, bij gebrek aan beter zo erkent hij, voor een traditionele zakpaal. Maar die zakpaal is niet de enige maatregel, bleek uit de lezing van Jorn van Dijk werkzaam op de afdeling verkeer en openbare ruimte van de gemeente Amsterdam en zijn projectcollega Eelco Thiellier, werkzaam als strategisch adviseur bij adviesbureau Royal HaskoningDHV. Het hele gebied wordt in de gaten gehouden met een nieuw zogeheten crowd monitoring system.

Tekst gaat verder onder de foto

Stadsbeeld Amsterdam BEELD Gemeente Amsterdam
Stadsbeeld Amsterdam BEELD Gemeente Amsterdam

Thiellier trapt af met een lesje crowd management. “Ons doel is om een veilige en comfortabele doorstroming te bevorderen. We willen daarom weten hoe een groep zich beweegt – niet het individu, daar zijn we eigenlijk niet in geïnteresseerd. Voor ons is het belangrijk dat we snappen wat er gebeurt voordat we tot maatregelen komen.”

Ongeregeldheden

Hij legt uit dat er drie stappen zijn in het proces. Allereerst crowd management zelf: met kleine maatregelen zorgen dat er geen opstoppingen ontstaan. Daarna crowd control: ingrijpen als de groep mensen te groot wordt. En tenslotte riot control: dat is het moment dat het uit de hand loopt en bijvoorbeeld de ME er aan te pas moet komen. “Maar met dit soort innovaties kun je grote ongeregeldheden voor zijn”, zegt Thiellier, wijzend naar het nieuwe systeem.

De ‘ogen’ van dit systeem zijn twee soorten slimme camera’s, legt Van Dijk uit. Deze camera’s kunnen vanuit verschillende perspectieven precies zien hoeveel voetgangers ergens lopen, maar ook hoe hard ze gaan. Zelfs fietsen en tassen nemen ze waar. “Ik heb me laten vertellen dat ze zelfs worstenbroodjes kunnen herkennen”, vult Thiellier aan. Hij en zijn collega benadrukken dat wat uiteindelijk ‘door’ komt, geen beelden van individuen zijn, maar graphics van aantallen.

Geen zicht

Ze hebben ook ervaring met andere type sensoren, vertellen ze. Zo hebben ze wifi-tracking gebruikt. Hoe mensen zich in een gebied bewegen werd zo mooi zichtbaar. Maar tegelijk bleek de techniek niet altijd betrouwbaar. Iemand met twee telefoons werd al snel dubbel geteld.

Telecomdata afvangen hebben ze ook recent toegepast. Een ideale techniek, vertelt Van Dijk. “Die camera’s waar we net over vertelden zijn heel gedetailleerd. Maar soms wil je ook weten: op welke plekken waar ik geen zicht op heb is het nu druk? Dat inzicht geeft telecomdata. En wat ook handig is: waar mensen vandaan komen is ook zichtbaar. Die informatie kun je gebruiken om maatregelen te nemen voor volgende edities.”

En tenslotte, zo vertellen ze, is er nog een nieuwe soort sensor die de gemeente Amsterdam wil gaan gebruiken: die kan een heel plein overzien. Ideaal volgens hen voor plekken als Bijlmer Arena.

Stuk eenvoudiger

Terug naar De Wallen, terug naar de start van het project. “Er werd geroepen: het is druk, er moeten maatregelen komen”, vertelt Van Dijk. “Vervolgens zijn we met een groep stakeholders gaan kijken waar de drukte zich bevindt. En op die plekken zijn we gaan meten met onze telcamera’s. Al heel snel konden we vertellen op welke momenten het druk is: vooral op vrijdag- en zaterdagavonden tussen 21:00 en 01:00 uur. Dus met onze maatregelen moesten we ons op die momenten richten. Dat maakte de discussie meteen een stuk eenvoudiger.”

Er werd geroepen: het is druk, er moeten maatregelen komen

Belangrijkste maatregel die hieruit voortvloeide is het inzetten van hosts. Door begeleiding en – indien nodig – omleiding zorgen ze dat de doorstroming opgang blijft. Als ze de toestroom willen doseren, moeten ze toezicht en handhaving raadplegen. Mocht dat niet voldoende zijn, dan moet politie ter plaatse komen om voor een fysieke afsluiting. Dat mogen de hosts niet zelf doen.

Volgende stap

De politie is hier heel blij mee, zegt Van Dijk. “Hiervoor moesten ze alle maatregelen zelf nemen. En vaak hadden ze geen idee wat er aan de hand was.”

Analyses van alle gegevens hebben laten zien dat de maatregelen werken en dat de doorstroming op De Wallen inderdaad verbeterd is, vervolgt hij. Voorzichtig kijken Van Dijk en zijn collega vooruit. Hoe het systeem verder uit te rollen en door te ontwikkelen?

“Het idee is om, als alles goed werkt, dit ook toe te gaan passen op andere plekken in Amsterdam”, zegt Thiellier. Van Dijk vult aan: “Waar we naar toe willen is naar het voorspellen van drukte. Je wilt weten op welke locatie het wanneer druk wordt.”

Auteur: Jan Pieter Rottier

1 reactie op “Hoe bescherm je voetgangers op drukke plek tegen terroristen?”

Jaap van Velzen|15.10.19|15:23

Er zijn tegenwoordig diverse mooi ogende oplossingen om vrachtwagens in volle vaart te stoppen. Variërend van enkele palen tot riemen tussen twee palen. ‘Het staat lelijk’ kan dan ook geen excuus meer zijn. Barcelona heeft dat gemerkt met de aanslag op de Ramblas. Behalve maatregelen tegen terroristen snap ik ook nog steeds niet dat er nog plofkraken voorkomen en juweliers worden opgeblazen.

Reageer ook

Nog maximaal tekens

Log in via een van de volgende social media partners om je reactie achter te laten.

Hoe bescherm je voetgangers op drukke plek tegen terroristen? - VerkeersNet
Wallen BEELD Gemeente Amsterdam

Hoe bescherm je voetgangers op drukke plek tegen terroristen?

Wallen BEELD Gemeente Amsterdam

Veel steden kampen ermee: te veel voetgangers die samenklonteren op een kleine plek. De doorstroming stokt of erger: de mensenmassa vormt een makkelijke prooi voor terroristen. Wat te doen? Tijdens voetgangerscongres Walk21 pleitte adviesbureau Mobycon voor slimme afscheidingsmaatregelen ter bescherming van voetgangers. De gemeente Amsterdam deelde haar ervaringen met een nieuw crowd monitoring-systeem op De Wallen.

De vrachtwagen die met volle vaart een kerstmarkt in Duitsland op reed. De auto die willekeurige voetgangers schepte op een brug in Londen. De foto’s die Dick van Veen, senior adviseur bij verkeersadviesbureau Mobycon, deelt, zijn in ons collectieve geheugen gegrift. “Het zijn verschrikkelijke beelden van mensen die opzettelijk op anderen inrijden”, zegt hij.

Hoe bescherm je voetgangers tegen dit soort uitwassen? Dat is het thema van deze sessie tijdens het internationale voetgangerscongres Walk21, dezer dagen in congresgebouw De Doelen in Rotterdam.

Betonblokken

Als reactie op deze aanslagen kozen gemeentes voor het zware geschut, vertelt Van Veen. Hij toont een foto van de Black Friars Bridge in London met zwarte colonnes. Daarna pakt hij er een foto bij uit Amsterdam: we zien grote betonblokken.

Amsterdam en Rotterdam ontwikkelen straatmeubilair met aanrijdingsbeveiliging

Voor hij verder gaat, trapt Van Veen eerst een heilig huisje om. “Het is belangrijk om te beseffen dat een veilige openbare ruimte altijd relatief is. Je kunt er zoveel mogelijk naar streven, maar aanslagen kun je nooit voorkomen.”

Dan kan hij verder met zijn pleidooi: de afscheiding van autowegen en voetgangersgebieden kan veel slimmer. Hij breekt een lans voor wat hij noemt ‘de pollers 2.0’.

Gelijk wegzakken

Van Veen pakt er foto’s bij van goede voorbeelden hiervan. Op Wallstreet in New York vind je metaal-achtige blokken in allerlei vormen. In Tirana, Albanië, hebben ze juist voor grote natuurlijk-ogende rotsblokken gekozen. Weer ergens anders wordt gebruik gemaakt van een zogenoemde ‘tiger trap’: een stuk weg waar voetgangers makkelijk overheen kunnen lopen, maar waar een zware vrachtwagen gelijk diep in wegzakt. Ook dichterbij huis zijn goede voorbeelden, zegt hij. “Amsterdam en Rotterdam zijn bezig met het ontwikkelen van straatmeubilair met aanrijdingsbeveiliging.”

Zulke grote steden komen er ook wel, zegt hij. “De G4-steden in Nederland hebben wel de kracht en kennis om dit op te pakken. Maar de vijftig grootste gemeentes daaronder niet.” Gaat dat veranderen, dat is volgens hem de vraag. “Er is geen landelijke afstemming. Rotterdam en Amsterdam regelen dit allemaal intern. Ze wisselen heel weinig uit – ook in het kader van de veiligheid. Sinds 2017 zijn er wel verschillende symposia georganiseerd over dit onderwerp. Dit mondt straks uit in een brochure.”

Bescherming

Naast plaatsen van aantrekkelijk ogende afscheidingsblokken, zouden gemeentes volgens Van Veen ook na moeten denken over slimme manieren van inpassen van beveiligingsmaatregelen. En dat hoeft niet eens moeilijk te zijn. Hij pakt er weer twee foto’s bij. Links een vrijliggend fietspad, met bomen en lantaarnpalen afgeschermd van de hoofdrijbaan. Rechts fietsen fietsers pal naast de auto’s. De eerste situatie biedt veel meer bescherming, wil Van Veen maar zeggen.

Chicanes, boombakken en plantenperkjes remmen auto’s af

Maar wat als er geen ruimte is? Of als gemeentes juist bewust verschillende verkeersvormen bij elkaar willen brengen. Denk aan de shared spaces. Wat doe je dan? Dan is het belangrijk om te kiezen voor maatregelen die zacht rijden uitlokken, zegt hij. Woonwijken uit de jaren ’70 zijn volgens hem een goed voorbeeld. “Chicanes, boombakken en plantenperkjes remmen auto’s af.”

Paal

Op De Wallen in Amsterdam koos hij, bij gebrek aan beter zo erkent hij, voor een traditionele zakpaal. Maar die zakpaal is niet de enige maatregel, bleek uit de lezing van Jorn van Dijk werkzaam op de afdeling verkeer en openbare ruimte van de gemeente Amsterdam en zijn projectcollega Eelco Thiellier, werkzaam als strategisch adviseur bij adviesbureau Royal HaskoningDHV. Het hele gebied wordt in de gaten gehouden met een nieuw zogeheten crowd monitoring system.

Tekst gaat verder onder de foto

Stadsbeeld Amsterdam BEELD Gemeente Amsterdam
Stadsbeeld Amsterdam BEELD Gemeente Amsterdam

Thiellier trapt af met een lesje crowd management. “Ons doel is om een veilige en comfortabele doorstroming te bevorderen. We willen daarom weten hoe een groep zich beweegt – niet het individu, daar zijn we eigenlijk niet in geïnteresseerd. Voor ons is het belangrijk dat we snappen wat er gebeurt voordat we tot maatregelen komen.”

Ongeregeldheden

Hij legt uit dat er drie stappen zijn in het proces. Allereerst crowd management zelf: met kleine maatregelen zorgen dat er geen opstoppingen ontstaan. Daarna crowd control: ingrijpen als de groep mensen te groot wordt. En tenslotte riot control: dat is het moment dat het uit de hand loopt en bijvoorbeeld de ME er aan te pas moet komen. “Maar met dit soort innovaties kun je grote ongeregeldheden voor zijn”, zegt Thiellier, wijzend naar het nieuwe systeem.

De ‘ogen’ van dit systeem zijn twee soorten slimme camera’s, legt Van Dijk uit. Deze camera’s kunnen vanuit verschillende perspectieven precies zien hoeveel voetgangers ergens lopen, maar ook hoe hard ze gaan. Zelfs fietsen en tassen nemen ze waar. “Ik heb me laten vertellen dat ze zelfs worstenbroodjes kunnen herkennen”, vult Thiellier aan. Hij en zijn collega benadrukken dat wat uiteindelijk ‘door’ komt, geen beelden van individuen zijn, maar graphics van aantallen.

Geen zicht

Ze hebben ook ervaring met andere type sensoren, vertellen ze. Zo hebben ze wifi-tracking gebruikt. Hoe mensen zich in een gebied bewegen werd zo mooi zichtbaar. Maar tegelijk bleek de techniek niet altijd betrouwbaar. Iemand met twee telefoons werd al snel dubbel geteld.

Telecomdata afvangen hebben ze ook recent toegepast. Een ideale techniek, vertelt Van Dijk. “Die camera’s waar we net over vertelden zijn heel gedetailleerd. Maar soms wil je ook weten: op welke plekken waar ik geen zicht op heb is het nu druk? Dat inzicht geeft telecomdata. En wat ook handig is: waar mensen vandaan komen is ook zichtbaar. Die informatie kun je gebruiken om maatregelen te nemen voor volgende edities.”

En tenslotte, zo vertellen ze, is er nog een nieuwe soort sensor die de gemeente Amsterdam wil gaan gebruiken: die kan een heel plein overzien. Ideaal volgens hen voor plekken als Bijlmer Arena.

Stuk eenvoudiger

Terug naar De Wallen, terug naar de start van het project. “Er werd geroepen: het is druk, er moeten maatregelen komen”, vertelt Van Dijk. “Vervolgens zijn we met een groep stakeholders gaan kijken waar de drukte zich bevindt. En op die plekken zijn we gaan meten met onze telcamera’s. Al heel snel konden we vertellen op welke momenten het druk is: vooral op vrijdag- en zaterdagavonden tussen 21:00 en 01:00 uur. Dus met onze maatregelen moesten we ons op die momenten richten. Dat maakte de discussie meteen een stuk eenvoudiger.”

Er werd geroepen: het is druk, er moeten maatregelen komen

Belangrijkste maatregel die hieruit voortvloeide is het inzetten van hosts. Door begeleiding en – indien nodig – omleiding zorgen ze dat de doorstroming opgang blijft. Als ze de toestroom willen doseren, moeten ze toezicht en handhaving raadplegen. Mocht dat niet voldoende zijn, dan moet politie ter plaatse komen om voor een fysieke afsluiting. Dat mogen de hosts niet zelf doen.

Volgende stap

De politie is hier heel blij mee, zegt Van Dijk. “Hiervoor moesten ze alle maatregelen zelf nemen. En vaak hadden ze geen idee wat er aan de hand was.”

Analyses van alle gegevens hebben laten zien dat de maatregelen werken en dat de doorstroming op De Wallen inderdaad verbeterd is, vervolgt hij. Voorzichtig kijken Van Dijk en zijn collega vooruit. Hoe het systeem verder uit te rollen en door te ontwikkelen?

“Het idee is om, als alles goed werkt, dit ook toe te gaan passen op andere plekken in Amsterdam”, zegt Thiellier. Van Dijk vult aan: “Waar we naar toe willen is naar het voorspellen van drukte. Je wilt weten op welke locatie het wanneer druk wordt.”

Auteur: Jan Pieter Rottier

1 reactie op “Hoe bescherm je voetgangers op drukke plek tegen terroristen?”

Jaap van Velzen|15.10.19|15:23

Er zijn tegenwoordig diverse mooi ogende oplossingen om vrachtwagens in volle vaart te stoppen. Variërend van enkele palen tot riemen tussen twee palen. ‘Het staat lelijk’ kan dan ook geen excuus meer zijn. Barcelona heeft dat gemerkt met de aanslag op de Ramblas. Behalve maatregelen tegen terroristen snap ik ook nog steeds niet dat er nog plofkraken voorkomen en juweliers worden opgeblazen.

Reageer ook

Nog maximaal tekens

Log in via een van de volgende social media partners om je reactie achter te laten.